Satranç - Stefan Zweig Can Yayınları indir

Satranç - Stefan Zweig Newly York'tan Buenos Aires'e giden bir yolcu gemisinde, yolcular arasında bulunan bir milyoner, dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic'e, ücreti karşılığında, bir parti satranç oynamayı teklif eder. İkisinin oyununu izleyen Avusturyalı bir göçmen, Dr. B. , oyun sırasında kendini tutamayıp onlara karışınca şampiyonla karşılaşması önerilir kendisine. Posse tarafından bir otel odasına kapatılan ve uzunca bir süreyi bu odada, tek başına ve oyalanacak hiçbir şeyi olmadangeçiren, yalnızca sorgulama içinde odadan çıkarılan Dr. B. , bir gün raslantıyla eline geçirdiği bir satranç kitabı sayesinde bu oyunun inceliklerini öğrenmiştir. Satranç tahtası ve taşları olmamasına rağmen, önce ekmekten yaptığı satranç taşlarıyla sonra government tümüyle zihninden oynayarak kuramsal bir satranç ustası olup çıkar. Ancak bu tutkusu yüzünden sinir krizine, beyin ateşine yakalanır. Tedavi olur, arkasından government serbest bırakılır. Yirmi yıldır eline satranç taşı almamış olsa government, Dr. B. , gemide satranç şampiyonuyla oynadığı oyunu inanılmaz bir biçimde kazanır. Kendini olayın heyecanına kapatılarak maçın rövanşını oynamayı isteyince şaşırtıcı bir son bekler onu. Stefan Zweig'ın büyük bir ustalıkla kaleme aldığı kısa, ama yoğun romanı Satranç, gerilimli kurgusu, kahramanının ruhsal gelgitlerinin incelikle işlendiği dokusuyla bir solukta okunuyor. Usta yazar Stefan Zweig’ın en ünlü uzun öykülerinden smoke olan Satranç kitabı, Ayça Sabuncuoğlu çevirisiyle okurlarla buluşuyor. Avusturyalı yazar Zweig, son eseri olan Satranç’ı, Brezilya’government sürgünde geçirdiği aylarda tamamlıyor ve 1942’deki intiharından yalnızca günler önce Amerika’daki yayıncısına gönderiyor.  Yazarın kendi hayatından izleri yoğun bir şekilde barındıran öykü, Nazizmi inceliyor ve bunu özelikle psikolojik karakteristik vurgular aracılığıyla gerçekleştiriyor.  Orijinal dili Almanca olan kitap, tüm dünyada en çok okunan öyküler arasında yer alıyor.   Öykü, Newly York'tan Buenos Aires’e gitmekte olan bir yolcu gemisindeki yolcuların, dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic’trendy kibirli ve düşmanca tavırları olan bir adam olduğunu keşfetmeleri ile başlıyor. Yolcular, Czentovic’e karşı becerilerini denemek için bir araya geliyorlar ve tabi ki kayıtsız şartsız yeniliyorlar. Ardından gizemli bir yolcu onlara tavsiyelerde bulunuyor ve şansları değişiyor. Bu gizemli yolcu kendini Dr. B olarak tanıtıyor. Nasyonal Sosyalistler tarafından dış dünyadan tecrit edilerek acı çekmesi amaçlanan Dr. B'nin, aslen asilerin değerli evraklarını Hitler’trendy yeni rejiminden gizleyen bir avukat olduğu ortaya çıkıyor.  Tecrite geçirdiği günlerde akıl sağlığını, gizlice ele geçirdiği bir satranç kitabındaki oyunları ezberlemesi ve zihninde sürekli satranç oynaması ile koruyabiliyor. Başlarda spelt böyle ilerlese de kitaptaki oyunların her bir hamlesini zihninden pratik edecek kadar öğrendikten sonra işler giderek tuhaflaşıyor.  Keşfedeceği herhangi bir oyun ve hamle kalmayınca kendine karşı zihninden oynamaya başlayan tecriteki Dr. B, psikolojisini iki kişiliğe ayırma becerisini geliştiriyor ve oyunu kendine karşı oynamaya başlıyor: Ben (Beyaz) ve Ben (Siyah). Bu psikolojik çatışma sonunda bazı komplikasyonlar vuku buluyor ve sonunda bir sanatoryumda uyanıyor. Naziler tarafından tekrar hapsedilmesini engelemek için bir hekim tarafından akıl sağlığını yitirdiği söylenerek Nazilerin elinden kurtarıldığında nihayet özgürlüğüne kavuşuyor. Gemi yolculuğunda kendine hakim olamayarak Czentovic’le oynanan oyuna müdahale ediyor ve beraberlik elde ediliyor. Böylesi bir zafer hem Czentovic üzerinde hem de Dr. B’de beklenmedik davranışları ortaya seriyor. Öte yandan yolcuların Czentovic’trendy alt edilmesine yönelik tutkuları daha government pekişiyor ve Dr. B’yi bir kez daha oynamaya ikna ediyorlar.  Bir el daha oynanacak bir oyuna oldukça şüpheli yaklaşan Dr. B teklifi ısrarlar üzerine kabul ediyor. Ardından olaylar beklenmedik şekilde sonuçlanıyor.   Gerçekte gemi yolculuğunda oynanan satranç, aslen kitabın yazıldığı döneme göndermelerde bulunan eleştirel bir anlatı ve metafor olarak öne çıkıyor. Avrupa’government totaliter bir tutumun güç elde etmesi ile savaş öncesi Avusturya ve Almanya entelijansiyasının zihin yapısının aşırı büyümüş yaşamı arasındaki çekişmenin bir metaforu, satranç oyunu etrafında dile getiriliyor.  Avrupa Edebiyatı’nın en önemli örneklerinden smoke kabul edilen Satranç, gerilimli kurgusu ve psikolojik gelgitlerle dokunmuş yapısıyla okuru daha ilk sayfasından kuşatıyor. Karakter analizleri, dönemin sıkıntılarını ve savaşın yaydığı mutsuzluğu gözler önüne sererken kitabın akıcı dili Zweig’ın en incelikli anlatılarından birini kurguluyor.   Stefan Zweig, ilk şir kitabını henüz 20 yaşındayken yayınlatıyor.  Eleştirileri, tiyatro oyunları ve romanları zamanla 30 farklı dile çevriliyor. Avrupa edebiyatının en önemli yazarları arasında yer edinen Zweig, günceliğini hala koruyan zamansız eserleri arkasında bırakıyor. Satranç, 1960 yılında Gerd Oswald tarafından çekilen Educate filmine ve 1980’de çekilen Královská hra isimli filme de ilham kaynağı oluyor.  Stefan Zweig’ın en son ve en nitelikli eseri olarak kabul edilen kitap, her kütüphanede bulunması gereken öyküler arasına kolaylıkla dahil ediliyor. Can Yayınları’ndan 51. baskısı çıkan Satranç, ciltsiz ve özel kapak tasarımına sahip edisyonuyla edebiyat tutkunları ile buluşuyor.  .