Gazzali'Nin Kıyas Anlayışında Münasebe Kavramı-Fatih Turay Rağbet Yayınları indir

Gazali'Nin Kıyas Anlayışında Münasebe Kavramı-Fatih Turay Gazâlî (505/1), edile-i şer'iyenin Kitâb, sünet ve icma'dan ibaret olduğunu ifade etmiş, kıyası ise bir hüküm çıkarma metodu olarak değerlendirmiş ve savunmuştur. Maslahat-ı mürseleyi, bu şekilde bir metot olarak da ele almamış, ancak onu kıyasla ilişkilendirerek kabul etmiştir. Münâsebe kavramı ise, Gazâlî'nin metodolojisinde kıyas ve maslahatın kesişim noktasıdır. Nitekim Gazâlî, makâsıd ve maslahatla ilgili önemli tespitlerini, ileti tespit olarından "münâsebe" kavramı bağlamında ortaya koymuştur. Öte yandan son dönemdeki fıkıh usûlü çalışmalarında iletin tespit yolarının en önemlisi olarak ele alınan münâsebe kavramını, fıkıh usûlü tarihinde ilk olarak tanımlayan ve tasnife tabi tutan bilgin Gazâlî'dir. Bununla birlikte o, bu hususta hocası Cüveynî'nin (478/1085) yanı sıra, Hanefî usulcü Debûsî'den (450/1039) etkilenmiştir. Cüveynî'nin etkisi, maslahat ve makâsıd eksenindeki tespitlerinde kendisini gösterirken, Debûsî'nin etkisi, münâsebe kavramını bir ileti tespit metodu olarak tahlil ederken başvurduğu "te'sîr" ve "mülâeme" kavramlarında ortaya çıkmaktadır. (Tanıtım Bülteninden).